Een Controverse Met Dubieuze Keuzes
Stel je voor: je staat in de supermarkt om boodschappen te doen, en terwijl je wacht in de rij, knippert er een gokautomaat je toe. Het is geen sciencefiction – dit is de dagelijkse realiteit in Finland. Ondanks waarschuwingen van experts blijven gokautomaten gewoon staan in supermarkten, kiosken en cafés. Waarom? En wat betekent dit voor de samenleving? Laten we eens flink graven.
Finland heeft onlangs een grote hervorming doorgevoerd op het gebied van kansspelen. Maar hier komt het grote “maar”: gokautomaten mogen blijven waar ze zijn. Terwijl onderzoekers pleiten voor een verhuizing naar gecontroleerde speelomgevingen, blijft de overheid vasthouden aan de status quo.
Waarom is dat zo’n punt? Nou, automaten in buurten waar mensen het zich financieel niet kunnen veroorloven, dragen bij aan gokverslaving en sociale problemen. Jaarlijks verdwijnen zo’n €100 miljoen in deze apparaten, veelal uit de zakken van mensen met een lager inkomen. Toch blijft de regering volharden in haar beslissing. Politieke werkgroepen hebben zelfs besloten dat winkeliers blijven profiteren van de provisie die automaten opleveren. Kortom: geld blijft praten.
Vanaf 2027 komt er een einde aan het monopolie van Veikkaus, het Finse staatsbedrijf dat al jaren de dienst uitmaakt in de kansspelwereld. Maar – en dat is een groot maar – het monopolie op fysieke gokautomaten blijft bestaan. Online casino’s en sportweddenschappen worden wel open gesteld voor buitenlandse aanbieders met een vergunning.
Dit betekent dat Veikkaus blijft vasthouden aan een belangrijke bron van inkomsten. En laten we eerlijk zijn: die inkomsten zijn cruciaal voor de staat. Maar ten koste van wie? Vaak zijn het de meest kwetsbare groepen die de prijs betalen. Automaten staan vooral in achterstandswijken, waar mensen al worstelen om rond te komen. Is dat nu echt de juiste keuze?
De laatste jaren zien we een duidelijke verschuiving van fysieke automaten naar online gokken. Tijdens de coronapandemie waren veel automaten tijdelijk gesloten, en spelers stapten massaal over naar digitale platforms. Bovendien is er sinds kort een verplichte identificatie bij fysieke automaten ingevoerd, wat de populariteit van online gokken alleen maar versterkt.
Maar laten we eerlijk zijn: fysieke automaten blijven een risico. Ze lokken vooral impulsgedreven spelers, met een laag uitbetalingspercentage (RTP). Wie slim wil spelen, checkt altijd eerst de RTP en zoekt zijn geluk liever in een online casino, waar de kansen vaak beter liggen.
De hervorming brengt ook andere veranderingen met zich mee. Zo hoeft Veikkaus niet langer volledig in handen van de staat te blijven, maar moet de overheid wel een meerderheidsbelang behouden. Daarnaast komt er vanaf 2027 een nieuwe toezichthouder: de Lupa- ja valvontavirasto. Deze autoriteit krijgt de taak om vergunningen te verlenen, reclame te controleren en het toezicht te financieren via de gokbedrijven zelf.
Klinkt goed, toch? Maar of dit voldoende is om de negatieve effecten van gokautomaten tegen te gaan, blijft de vraag. Experts waarschuwen dat het probleem dieper zit dan alleen nieuwe regels.
Onderzoekers van het Finse ministerie van Sociale Zaken en Gezondheid hebben hun zorgen al lang geleden geuit. Automaten in achterstandswijken zijn een voedingsbodem voor gokschade. Ze trekken vooral spelers aan die het zich eigenlijk niet kunnen veroorloven. En ja, de regering luistert niet.